Plug-in hybrides stoten per kilometer meeste fijnstof uit: hoe groen zijn ze echt?

Plug-in hybrides koplopers in fijnstofuitstoot per kilometer

Wie denkt dat plug-in hybrides (PHEV’s) automatisch tot de schoonste auto’s behoren, komt bedrogen uit. Uit nieuwe data blijkt namelijk dat deze auto’s per gereden kilometer de meeste fijnstof uitstoten van alle aandrijflijnen. Daarmee scoren ze zelfs slechter dan traditionele dieselauto’s. Een opvallende conclusie, zeker in een tijd waarin PHEV’s vaak als tussenstap naar volledig elektrisch rijden worden gepresenteerd.

Volgens recente cijfers bedraagt de gemiddelde fijnstofuitstoot van een plug-in hybride 0,027 gram per kilometer. Ter vergelijking: dieselauto’s komen uit op 0,025 gram/km en benzineauto’s op 0,018 gram/km. Elektrische en waterstofauto’s scoren met 0,017 gram/km het best.

Minder kilometers, toch disproportioneel veel uitstoot

Hoewel plug-in hybrides slechts 3,9% van het totale aantal gereden kilometers in Nederland voor hun rekening nemen, zijn ze verantwoordelijk voor 5,4% van de fijnstofuitstoot door personenauto’s. Benzineauto’s, goed voor bijna driekwart van de gereden kilometers, stoten in verhouding minder uit.

Dat roept vragen op: hoe kan het dat een technologie die bedoeld is om emissies te verlagen, uiteindelijk juist meer fijnstof veroorzaakt per kilometer?

Gewicht en rijgedrag spelen grote rol

Het antwoord ligt deels in de bouw en het gebruik van de plug-in hybride. Door de dubbele aandrijflijn en het accupakket zijn PHEV’s zwaarder dan conventionele auto’s. Dat extra gewicht zorgt voor meer slijtage aan banden, remmen en het wegdek – belangrijke bronnen van niet-uitlaatemissies zoals fijnstof.

Bovendien wordt de elektrische rijmodus in de praktijk vaak minder benut dan op papier. Veel bestuurders laden hun auto niet of nauwelijks op, waardoor de verbrandingsmotor vaker wordt gebruikt. Hierdoor gaan de potentiële milieuwinst en lagere uitstoot deels verloren.

Fijnstofuitstoot daalt, maar aandeel van personenauto’s stijgt

In totaal is de fijnstofuitstoot van het Nederlandse wegverkeer in tien jaar tijd met ruim 16% gedaald. Toch neemt het relatieve aandeel van personenauto’s juist toe: van 54,5% in 2013 naar bijna 58% in 2023. Dat komt deels doordat lichte bedrijfswagens schoner zijn geworden, maar ook doordat het wagenpark aan personenauto’s zwaarder wordt – mede door de opmars van SUV’s en PHEV’s.

Wat betekent dit voor beleid en subsidies?

Deze cijfers zetten vraagtekens bij het huidige stimuleringsbeleid rondom plug-in hybrides. Ze worden vaak fiscaal aantrekkelijk gemaakt vanwege hun theoretische lage uitstoot, maar in de praktijk blijkt dat beeld niet altijd te kloppen. De vraag is dan ook gerechtvaardigd of dit type aandrijving nog wel als ‘groen’ aangemerkt moet worden in overheidsbeleid.

Voor de Nederlandse markt, waar verduurzaming van mobiliteit hoog op de agenda staat, is het van belang om te kijken naar het werkelijke gebruik en de totale milieu-impact van verschillende aandrijflijnen. Misschien wordt het tijd om het PHEV-label te heroverwegen als milieuvriendelijk alternatief.